Ustroje majątkowe to temat rzeka. Napisałam już na temat wiele wpisów i właśnie powstaje kolejny (spokojnie: zapewne nie ostatni) tym razem o tym, jakie są skutki ustania wspólności ustawowej.
Wiesz już na pewno, iż:
W dacie zawarcia związku małżeńskiego powstaje z mocy prawa wspólność ustawowa.
Tak, można zawrzeć umowę w kwestii ustanowienia rozdzielności majątkowej – nawet jeszcze przed ślubem.
Większość par jednak takiej decyzji nie podejmuje i pozostaje przy ustroju wspólności.
Wspólność ustawowa ustaje najczęściej w wyniku prawomocnego orzeczenia przez sąd rozwodu lub separacji.
(to oczywiście nie jedyna taka sytuacja, ale najczęściej występująca)
Co z majątkiem wspólnym w sytuacji gdy już do tego rozwodu czy prawnej separacji dojdzie?
Zobacz, co stanowi orzecznictwo w tej kwestii:
Z chwilą ustania wspólności majątkowej małżeńskiej współwłasność łączna przekształca się we współwłasność ułamkową, do której stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego (art. 46 k.r.o. w zw. z art. 1035 k.c.), natomiast przedmioty i prawa majątkowe nabywane przez małżonków po tym zdarzeniu prawnym nie podlegają już reżimowi wspólności majątkowej małżeńskiej, co oznacza, że zwiększają majątki osobiste małżonków.
W określonych jednak przypadkach może dojść do powstania, po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej stosunku współuprawnienia małżonków (byłych małżonków) w częściach ułamkowych (np. gdy ekspektatywa określonego prawa majątkowego powstała w czasie trwania wspólności małżeńskiej, natomiast prawo finalne powstałe na bazie tej ekspektatywy zostało zrealizowane już po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej).
Po ustaniu wspólności majątkowej małżonkowie mają co do zasady równe udziały w majątku podlegającym podziałowi (art. 43 § 1 k.r.o.). Zatem rozporządzenie przedmiotem, który stanowi składnik majątku wspólnego do swej ważności wymaga zgody drugiego małżonka (art. 46 k.r.o. w zw. z art. 1035 k.c. i 199 k.c.).
(wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5.10.2016 r., sygn. akt : III CSK 382/15)
Ważna i ciekawa jest też dalsza część orzeczenia:
Jeśli małżonek po ustaniu wspólności dokona zakupu przedmiotu majątkowego za pieniądze stanowiące majątek wspólny, to drugiemu małżonkowi, przysługuje w ramach sprawy o podział majątku wspólnego roszczenie o zasądzenie kwoty odpowiadającej przysługującemu mu udziałowi.
W takim przypadku nie działa natomiast zasada surogacji (res succedit in locum pretii et pretium in locum rei).
Innymi słowy, w skład majątku ulegającemu podziałowi nie wchodzi przedmiot nabyty przez jednego z małżonków po ustaniu wspólności za pieniądze wchodzące w skład majątku wspólnego. Surogacja w prawie polskim nie ma generalnego charakteru. Jest stosowana wówczas, gdy przewiduje ją konkretny przepis (np. art. 33 pkt 10 k.r.o., art. 406 k.c., art. 475 § 2 k.c.).
Tak jak już mówiłam:
w czasie, gdy obowiązuje ta wspólność ustawowa nie można zrobić podziału majątku.
Jest to możliwe dopiero wtedy, gdy ta wspólność ustaje.
Tak – ustanie wspólności powoduje powstanie wielu wątpliwości prawnych.
Warto więc wiedzieć, jakie są skutki ustania wspólności ustawowej.
Pamiętaj: gdy ustanie wspólność ustawowa możecie przystąpić do podziału majątku.
Samo ustanowienie rozdzielności jeszcze tym podziałem nie jest.
Po ustaniu wspólności będą powstawać wasze majątki osobiste.
Nie oznacza to jednak, iż nie będzie już problemów.
Po ustaniu wspólności też mogą pojawić się problemy
Przeciwnie:
możliwe jest przecież, iż pojawi się kwestia nakładów – np. z majątku wspólnego (który jeszcze nie został podzielony) na majątki osobiste (byłych) małżonków.
Problemów może być więcej:
No bo co w sytuacji, gdy po rozwodzie jeden z małżonków – za wspólnie zgromadzone pieniądze – kupi mieszkanie tylko na siebie?
Bardzo nielojalne zachowanie, prawda?
Czy w takiej sytuacji ten drugi małżonek zostanie zupełnie bez niczego?
Przeczytaj drugą część orzeczenia Sądu Najwyższego.
Orzeczenie trochę taką sytuację wyjaśnia, ale w praktyce problemów jest więcej w takich sytuacjach.
Wspominałam już jednak chyba – i to więcej niż raz, iż zawsze skupiam się na szukaniu rozwiązań?
Tak, sprawy o podział majątku należą do skomplikowanych.
Często najbardziej złożoną i problematyczną kwestią okazuje się rozliczenie nakładów.
Jeśli chcesz wnieść taką sprawę do sądu, najlepiej skonsultuj się z adwokatem.
A może… mediacja okaże się tu dobrym rozwiązaniem?
I tak na sam koniec: jeśli nie podzielicie majątku wspólnego, problem może “ujawnić” się w najmniej odpowiednim momencie – np. w postępowaniu spadkowym.
23.10.2021 @ 23:05
Dzień Dobry
Jeśli współmałżonek po rozdzielności ale przed podziałem kupił mieszkanie za 150 tyś. ze środków wspólnych. To przy podziale mi przysługuje 50% z wartości 150 tyś. czy 50% z wartość na dzień podziału.