Postępowanie cywilne wiąże się z koniecznością przeprowadzania dowodów. Jednym z takich dowodów, bardzo często spotykanym w praktyce jest opinia biegłego.
Jesteś stroną w sprawie cywilnej? To ty w pozwie czy odpowiedzi na pozew (ewentualnie w dalszych pismach procesowych) wnioskujesz o to, aby sąd przeprowadził konkretne dowody.
Pamiętasz, jak pisałam o dowodach w sprawie o rozwód?
Tak, w sprawie o rozwód też może być dopuszczona opinia psychologa (opinia ZSS) gdy małżonkowie mają zupełnie różne zdania w kwestiach dotyczących władzy rodzicielskiej i kontaktów z dzieckiem.
Ale z opiniami biegłych mamy do czynienia przede wszystkim w tzw. sprawach działowych. To sprawy o zniesienie współwłasności nieruchomości, dział spadku, podział majątku po rozwodzie…
Najczęściej głównym składnikiem tego majątku jest nieruchomość.
I bardzo często strony mają całkowicie różne przekonanie w kwestii wartości tej nieruchomości.
Oczywiście, opinia może dotyczyć też wyceny ruchomości i wszystkich innych składników wspólnego majątku gdy strony nie zgadzają się co do ich wartości. Mogą to być np. dzieła sztuki, ale może być też potrzeba ustalenia wartości udziałów w spółce. I tak, opinia biegłego może dotyczyć nie tylko wartości poszczególnych składników majątku – w szczególności w sprawach o zniesienie współwłasności nieruchomości przez jej podział fizyczny potrzebni będą także biegli innych specjalizacji. W takich właśnie sprawach często trzeba będzie też np. wycenić wartość nakładów poczynionych przez jedną ze stron. I tu też potrzebny będzie biegły.
Pamiętaj, to ty jako strona masz inicjatywę dowodową
Zgodnie z treścią przepisu:
W wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po wysłuchaniu wniosków stron co do liczby biegłych i ich wyboru może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii.
A procesowo wygląda to mniej więcej tak : jedna ze stron zgłasza taki dowód, sąd taki dowód dopuszcza i wydaje postanowienie. Zgłaszając taki wniosek musisz liczyć się z koniecznością ponoszenia kosztów – sąd pewnie zobowiąże cię do wpłaty zaliczki na biegłego.
Jak już biegły sporządzi opinię – złoży ją w sądzie. A sąd doręczy opinię stronom postępowania.
I właśnie: czytasz taką opinię i kompletnie się nie zgadzasz z tym, co napisał biegły.
To się zdarza. Często przynajmniej jedna ze stron kwestionuje opinię biegłego.
Sąd doręczając ci opinię umożliwi też pisemne ustosunkowanie do tej opinii. Jeśli naprawdę uważasz, że opinia jest niejasna, a jej wnioski chybione – warto się przyłożyć do sporządzenia takiego pisma.
Możesz też złożyć wniosek, aby sąd wezwał biegłego na rozprawę – aby móc osobiście zadawać biegłemu pytania.
A jak dalej uważasz, że opinia jest nieprecyzyjna i wadliwa, możesz spróbować przekonać sąd, aby dopuścił kolejny dowód – z opinii innego biegłego. Od razu powiem: to naprawdę niełatwe zadanie.
No dobrze, a co na ten temat stanowi orzecznictwo?
Strona, która zamierza skutecznie podważyć wartość dowodową opinii biegłego sądowego i chce zakwestionować wnioski wyrażone w opiniach, winna przytoczyć rzeczowe argumenty, uzasadniające jej twierdzenia oraz konkretne uwagi i argumenty podważające miarodajność dotychczasowych opinii lub co najmniej miarodajność tę poddające w wątpliwość. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 27 lutego 2018 r., sygn. III AUa 293/17)
Sam widzisz : fakt, że opinia “ci się nie podoba” to jeszcze za mało, aby sąd dopuścił dowód z opinii kolejnego biegłego.
Opinia biegłego podlega, jak inne dowody, ocenie według art. 233 § 1 k.p.c., lecz co odróżnia ją pod tym względem, to szczególne dla tego dowodu kryteria oceny, które stanowią: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, sygn. IIIAUa 143/17)
Tak – taki dowód jak opinia biegłego też podlega ocenie sądu.
Wprawdzie opinia biegłych jako dowód oparta jest na wiadomościach specjalnych, to podlega ona jednakże ocenie sądu w oparciu o cały zebrany w sprawie materiał, a zatem, na tle tego materiału, koniecznym jest stwierdzenie, czy ustosunkowała się ona do wynikających z innych dowodów faktów mogących stanowić podstawę ocen w opinii zawartych oraz czy opierając się na tym materiale w sposób logiczny i jasny przedstawia tok rozumowania prowadzący do sformułowanych w niej wniosków. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie, sygn. akt III AUa 360/17)
Dowód z opinii biegłego podlega ocenie sądu przy zastosowaniu art. 233 § 1 k.p.c., na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie, sygn. akt III AUa 310/17)
Dobrze: dość już tych orzeczeń.
Reasumując :
gdy w sprawie potrzebne są “wiadomości specjalne” sąd dopuści dowód z opinii biegłego.
w ogóle w całej sprawie – jako strona- wykaż aktywność dowodową.
z opinią biegłego związana jest konieczność ponoszenia kosztów.
I jeszcze jedno:
opinia biegłego zlecona przez sąd to nie to samo, co opinia prywatna, którą zlecisz ty – aby wykazać swoje racje.
Najczęściej spotykany biegły w takich sprawach to ten od wyceny nieruchomości.
Oczywiście biegły może wyceniać też ruchomości – i w przypadku np. dzieł sztuki może to być uzasadnione.
(nie, wnioskowanie biegłego do wyceny używanych mebli to średni pomysł, choć jest to możliwe)
Tak – niestety : konieczność sporządzenia opinii zazwyczaj znacząco wydłuża całe postępowanie.
(ale niestety – jak nie możecie dojść do porozumienia, to nie ma innego wyjścia)
