W sytuacji gdy rozwodzący się małżonkowie mają wspólne małoletnie dzieci sąd będzie orzekał także o sposobie sprawowania opieki nad dziećmi po rozwodzie. Sąd w takich sytuacjach musi orzec o władzy rodzicielskiej i kontaktach z dziećmi. I wierz mi – te kwestie często budzą większe emocje niż sam rozwód. Najczęściej jest tak, iż dziecko zostaje z jednym z rodziców (tak: zazwyczaj jest to matka) – a z drugim z rodziców (zazwyczaj to ojciec) dziecko ma określone „kontakty”. Często jest to określane np. w taki sposób, że dziecko będzie spotykać się z ojcem dwa razy w tygodniu po lekcjach i w co drugi weekend. To oczywiście przykład – możliwych sposobów orzeczenia o kontaktach jest bardzo wiele. Ale… czy to jedyna możliwość? Czy taka opcja, że dziecko zostaje z matką, a z ojcem spotyka się w określonych godzinach to jedyna możliwość?

Otóż nie! Nie jest to jedyna opcja. Może już słyszałeś, że jest coś takiego, jak „opieka naprzemienna”?

Opieka naprzemienna nie jest wprost uregulowana w kodeksie rodzinnym. Ale… pomimo tego możliwe jest takie uregulowanie sposobu opi4eki nad dzieckiem, iż właśnie to jest opieką naprzemienną!

Dobrze, to zacznijmy od wyjaśnienia:

Na czym polega opieka naprzemienna?

tak najprościej mówiąc: w tym systemie opieki chodzi o to, iż dziecko spędza np. tydzień pod opieką mamy, a następnie tydzień pod opieką taty. Oczywiście: może być tak, iż dziecko spędza dwa tygodnie pod opieką mamy, a potem dwa tygodnie pod opieką taty. Czy zawsze musi być to tydzień lub dwa tygodnie? Cóż, przepisy nie regulują tego wprost. Najczęściej jest to właśnie tydzień lub dwa tygodnie. I takie rozwiązanie jest po prostu praktyczne.

Czy sąd może orzec opiekę naprzemienną?

Jak już wiesz: może, chociaż kodeks nie reguluje wprost takiej możliwości.

czy jest określony wiek dziecka, aby sąd orzekł opieką naprzemienną?

nie ma takiego przepisu, który określałby wiek dziecka. To zawsze wymaga uwzględnienia indywidualnej sytuacji rodziców i dziecka. Raczej też trudno oczekiwać, aby sąd orzekł o opiece naprzemiennej w przypadku bardzo małego dziecka, które jest jeszcze karmione piersią przez mamę.

kiedy sąd nie orzeknie opieki naprzemiennej?

znowu: przepis nie reguluje tego wprost. Ale: jest tu pewna praktyka – no i logika. Sąd nie orzeknie o opiece naprzemiennej np. wtedy, gdy dziecko jest bardzo małe i mama karmi je piersią, gdy rodzice mieszkają daleko od siebie, kiedy rodzice są mocno skonfliktowani i nie są w stanie wypracować żadnego porozumienia w kwestiach dotyczących opieki nad dzieckiem. Sąd raczej nie orzeknie takiej formy opieki gdy miała miejsce przemoc jednego z rodziców wobec dziecka czy też w sytuacji gdy samo dziecko bardzo się takiej formie opieki sprzeciwia – choć to dość delikatna kwestia.

a co gdy ojciec dziecka  ma dość nietypową pracę?

Sytuacje są bardzo różne – opieka nad dzieckiem powinna być zgodna z dobrem dziecka, ale też uwzględniać sytuację życiową dorosłych – czyli rodziców. Może tak być iż np. ojciec pracuje poza granicami kraju przez pewien okres w roku, jest np. pilotem czy marynarzem albo kierowcą tira- i w takich sytuacjach też niełatwo byłoby taką opieką naprzemienną wykonywać. No dobrze, może chcesz zapytać czy w sytuacji gdy ojciec jest marynarzem lub kierowcą tira: można jakoś sensownie ustalić zasady opieki nad dzieckiem? Można! Jest to dużo trudniejsze niż wtedy, gdy ojciec pracuje w biurze od 8 do 16, ale można! Planuję osobny wpis na ten temat.

czy sąd bierze pod uwagę opinię dziecka?

może tak być. Przepisy – kodeksu postępowania cywilnego – przewidują możliwość aby sąd wysłuchał dziecko. Nie przesłuchał, ale właśnie wysłuchał. Poza salą rozpraw – w możliwie jak najbardziej przyjaznej atmosferze. Czy sąd zawsze orzeknie tak, jak chce tego dziecko? Nie, tak to nie działa:) Sąd bierze pod uwagę całokształt okoliczności sprawy, w tym też przeprowadzone postępowanie dowodowe.

Czy w sytuacji opieki naprzemiennej możliwe jest zasądzenie alimentów?

może tego nie wiedziałeś, ale… tak! Jest możliwe zasądzenie alimentów w sytuacji orzeczenia o opiece naprzemiennej. Myślisz, że to bez sensu? A może… jako ojciec dziecka chciałeś opieki naprzemiennej, aby uniknąć alimentów? Pewnie Ty nie, ale tak: są ojcowie, którzy tak myślą. Jest więc możliwe, że sąd te alimenty zasądzi – i tak: ma to pewien sens. Chodzi o zagwarantowanie dziecku życia na tym samym poziomie – w sytuacji gdy dochody uzyskiwane przez rodziców bardzo się różnią.

Czy można zmienić tak ustalony sposób opieki nad dzieckiem?

Tak! Opieka naprzemienna nie jest „raz na zawsze”. Mogą zmienić się okoliczności, sytuacja życiowa rodziców, potrzeby dziecka… Orzeczenie sądu dotyczące opieki nad dzieckiem może zmienione w innym postępowaniu. Tak się często zdarza. Inna jest sytuacja i potrzeby dziecka, gdy ma ono trzy lata, a inne gdy ma lat dwanaście i więcej.

I zawsze można pomyśleć o ugodzie w kwestii kontaktów z dzieckiem – to naprawdę dobre rozwiązanie. Gdy rodzice sami wypracują jakieś rozwiązanie, jest większa szansa, iż faktycznie ustalenia takie będą przestrzegane.

Czy opieka naprzemienna jest dobra dla dziecka?

No cóż…nie zawsze, nie dla każdego dziecka, nie w każdej sytuacji. Dobra odpowiedź na to pytanie brzmiałaby „to zależy”. Każda rodzina jest inna i każde dziecko jest inne. Jedno dziecko będzie bardzo dobrze czuło się w takiej sytuacji, inne już niekoniecznie. Ale tak: dobrze, że jest taka możliwość – i warto o tym pamiętać. Inaczej też będzie w przypadku gdy dziecko ma np. cztery lata, a inaczej gdy ma dziewięć lat i chodzi już do szkoły.

Opieka naprzemienna a codzienne funkcjonowanie

Zawsze trzeba konkretnie przemyśleć, jak taka forma opieki będzie wyglądać w praktyce. Jeśli rodzice mieszkają na dwóch przeciwnych końcach dużego miasta, a dziecko chodzi do (jednej) szkoły, np. w pobliżu miejsca gdzie mieszka mama: dojazdy mogą okazać się w praktyce dużym problem, gdy dziecko będzie pod opieką ojca. praktycznych problemów jest w takiej sytuacji wiele. Choćby dowożenie dziecka na zajęcia pozalekcyjne, spotkania z  kolegami, spotkania z babcią… Tak! Dla dziecka to jest istotne i może dla dziecka być problemem. Czy takie problemy można jakoś rozwiązać? W większości przypadków tak – tylko trzeba o tym pomyśleć, porozmawiać i pewne rzeczy zaplanować.

W ogóle często jest tak, iż coś dla rodziców – dorosłych problemem w żadnym wypadku nie jest i dlatego też rodzice nawet nie są w stanie pomyśleć, iż to może być problem dla dziecka.

Czy ja odradzam opiekę naprzemienną? Nie. Sugeruję tylko, aby o wszystkich istotnych kwestiach związanych z codziennym funkcjonowaniem pomyśleć wcześniej. No i aby przygotować dziecko do takiego funkcjonowania.

Masz pytania dotyczące opieki naprzemiennej? Napisz w komentarzach. Jeśli będzie zainteresowanie tematem: powstaną kolejne wpisy.

Potrzebujesz mojej pomocy w sprawie o rozwód? Napisz do mnie wiadomość!