Jak już wspomniałam, wnosząc do sądu pozew np. o rozwód należy podać dokładny adres strony przeciwnej – aby sąd mógł doręczyć odpis pozwu i wezwanie na rozprawę. Może jednak być tak, iż od dawna nie utrzymujecie ze sobą żadnego kontaktu, jego czy jej rodzina jest ci zupełnie niepomocna i nie masz pojęcia, gdzie ta druga strona aktualnie mieszka. W takich sytuacjach rozwiązaniem może być kurator dla osoby nieznanej z miejsca pobytu.
Może tak być, iż chcesz wnieść pozew, ale naprawdę nie znasz adresu drugiej strony (nie macie ze sobą żadnego kontaktu,nikt z rodziny czy znajomych nie jest w stanie ci pomóc
Taka współczesna rada – może “rzucenie okiem” na portale społecznościowe okaże się niezłym rozwiązaniem?
Ale jak naprawdę nikt nic nie wie, a ty zrobiłaś wszystko, aby się dowiedzieć gdzie ta druga strona mieszka? Czy teraz wniesienie pozwu, a następnie procedowanie przez sąd będzie już niemożliwe?
Może jeszcze nie wszystko stracone.
Możliwe, iż w twojej sytuacji rozwiązaniem będzie ustanowienie przez sąd kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu.
Tylko nie jest to takie proste, jak mogłoby się wydawać.
Kurator dla nieznanego z miejsca pobytu
Zgodnie z treścią przepisu – dokładnie art. 144 k.p.c :
Przewodniczący ustanowi kuratora, jeżeli wnioskodawca uprawdopodobni, że miejsce pobytu strony nie jest znane.
W sprawach o roszczenia alimentacyjne, jak również w sprawach o ustalenie pochodzenia dziecka i o związane z tym roszczenia, przewodniczący przed ustanowieniem kuratora przeprowadzi stosowne dochodzenie w celu ustalenia miejsca zamieszkania lub pobytu pozwanego.
O ustanowieniu kuratora przewodniczący ogłosi publicznie w budynku sądowym i lokalu wójta, (burmistrza, prezydenta miasta), w sprawach zaś większej wagi, gdy uzna to za potrzebne, także w prasie.
I jak przyjmuje się w orzecznictwie:
Warunkiem koniecznym do ustanowienia kuratora procesowego jest uprawdopodobnienie, że miejsce pobytu strony jest nieznane.
Nie można uznawać za uprawdopodobnienie samego twierdzenia strony, że nie zna aktualnego miejsca zamieszkania (pobytu) strony przeciwnej.
W praktyce sądowej przesłanki ustanowienia kuratora są dowodzone za pomocą takich dokumentów, jak pisemne informacje biur adresowych lub organów ewidencji ludności. Wobec praktycznie nieograniczonej możliwości korzystania z wyjazdów i okresowych pobytów za granicą należy odpowiednio zaostrzyć kryteria oceny, czy doszło do uprawdopodobnienia. (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 9 marca 2017 r. sygn. akt V ACa 331/16)
To teraz wyrok Sądu Najwyższego w tym temacie:
Uprawdopodobnienie, że miejsce pobytu strony jest nieznane, stanowi podstawowy warunek ustanowienia kuratora.
Wynika to wyraźnie z art. 144 § 1 k.p.c.
Zdanie pierwsze tego przepisu brzmi:
“Przewodniczący ustanowi kuratora, jeżeli wnioskodawca uprawdopodobni, że miejsce pobytu strony nie jest znane”.
I teraz ważna kwestia.
Nie można uznawać za uprawdopodobnienie
samego twierdzenia strony, że nie zna aktualnego miejsca zamieszkania (pobytu) strony przeciwnej.
W praktyce sądowej przesłanki ustanowienia kuratora dowodzone są przy pomocy takich dokumentów, jak: pisemne informacje biur adresowych lub organów ewidencji ludności. Trafnie także w literaturze podmiotu podnosi się, że wobec praktycznie nieograniczonej możliwości korzystania z wyjazdów i okresowych pobytów za granicą należy – odpowiednio – zaostrzyć kryteria oceny, czy doszło do uprawdopodobnienia.
W miarę potrzeby, i dla zapobieżenia ewentualnym nadużyciom, należałoby przesłuchać na tę okoliczność w trybie art. 299 k.p.c. przeciwnika strony, dla której ma być ustanowiony kurator, domowników, sąsiadów, właściciela lub administratora domu itp.
Samo zwrócenie się przez Sąd do Posterunku Policji, który przytoczył dane przez powódkę znane i w jej pismach do Sądu orzekającego przedstawione, nie może stanowić wypełnienia wymagania przewidzianego w art. 144 § 1 zdanie 1 k.p.c.
(Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 1997 r., sygn. akt :II CKU 71/97)
Ustanowienie kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu jest więc trudne, choć możliwe.
Zawsze są jednak jakieś konsekwencje…
W jednym z orzeczeń, co prawda sprzed lat, ale zachowujących aktualność Sąd Najwyższy stwierdził, iż:
Ustanowienie kuratora nastąpiło bez dostatecznego uprawdopodobnienia, że miejsce pobytu uczestniczki nie jest znane, co powoduje nieważność postępowania.
I inne orzeczenie potwierdzające to, jakie są konsekwencje.
Ustanowienie kuratora z naruszeniem art. 144 k.p.c. stanowi szczególny wypadek pozbawienia strony możliwości obrony swoich praw i w konsekwencji powoduje nieważność postępowania.
Na marginesie:
o odpowiedzi na pozew pisałam w tym artykule.
Ustanowienie kuratora dotyczy oczywiście różnych spraw, nie tylko tych o rozwód.
Czyli tak jak mówiłam :
Z każdej sytuacji jest jakieś wyjście.
To są trudne sytuacje, nie tylko pod względem prawnym.
Udało mi się jednak w takich sytuacjach pomóc klientom – tak więc wiem, co mówię.
Zanim pomyślisz, że nie ma wyjścia z Twojej sytuacji, to być może się mylisz.
